Wat is een omgevingsvergunning en hoe verschilt deze van een bouwvergunning?

Een omgevingsvergunning combineert meerdere vergunningen in één. Hiermee regelt de overheid niet alleen of je mag bouwen, maar ook of je plannen passen binnen milieuregels, ruimtelijke ordening en veiligheidseisen.

Twijfel je of je een omgevingsvergunning nodig hebt? Neem contact met ons op voor gratis advies, dan kijken we samen naar jouw plannen en zorgen we dat je aanvraag in één keer goed zit.

Wat is een omgevingsvergunning (en hoe vervangt die de bouwvergunning)?

De omgevingsvergunning vervangt sinds 2010 onder andere de bouwvergunning. In plaats van losse aanvragen voor bijvoorbeeld bouwen, slopen of milieubelastende activiteiten, regel je nu alles met één vergunning.

Je hebt deze vergunning nodig voor activiteiten die invloed hebben op de fysieke leefomgeving. Denk aan bouwen, verbouwen, slopen, het aanpassen van een monument of het starten van een milieubelastend bedrijf.

Deze verandering maakt het aanvragen van toestemming overzichtelijker. Maar: het blijft complex als je niet precies weet welke regels voor jouw situatie gelden. Daarom is goed advies belangrijk.

Wanneer is een omgevingsvergunning verplicht? (praktijkvoorbeelden)

Je hebt een omgevingsvergunning nodig – dus toestemming van de gemeente – in de volgende situaties:

• Bouwen of verbouwen
  Bijvoorbeeld voor een aanbouw, dakkapel, garage of nieuwe woning. Ook bij een kleine verbouwing kan een vergunning nodig zijn.
• Slopen
  Zeker als het gaat om een monument of een pand binnen een beschermd stads- of dorpsgezicht.
• Milieuactiviteiten starten
  Denk aan horeca, werkplaatsen of productiebedrijven die impact hebben op de omgeving.
• Wijzigen van een monument
  Wil je iets aanpassen aan een historisch pand? Dan gelden extra vergunningseisen.

Twijfel je of jouw plan onder een vergunningsplicht valt? Neem contact op – we helpen je snel op weg.

Vergunningsvrij bouwen: wanneer mag dat zonder omgevingsvergunning?

In sommige gevallen mag je zonder toestemming van de gemeente bouwen of verbouwen. Dit heet vergunningsvrij bouwen. Je hoeft dan geen omgevingsvergunning aan te vragen, zolang je binnen de regels blijft.

Voorbeelden van vergunningsvrije bouw:

• Kleine uitbouw aan de achterkant van je woning
  Bijvoorbeeld een serre of bijkeuken, mits binnen de maximale diepte en hoogte.
• Een dakkapel aan de achterzijde
  Zolang deze voldoet aan de standaard afmetingen én onder de daknok blijft.
• Een bijgebouw in de achtertuin
  Denk aan een schuur, overkapping of tuinhuis, binnen het toegestane bouwoppervlak.

Twijfel je of je project vergunningsvrij is? Doe de vergunningscheck of neem contact op – wij geven je snel duidelijkheid.

De bouwvergunning vóór 2010: wat hield die precies in?

Tot 2010 had je voor bijna elk bouwplan een aparte bouwvergunning nodig. Deze vergunning was vooral gericht op technische en constructieve eisen. De gemeente controleerde of jouw bouwplannen voldeden aan het Bouwbesluit, bijvoorbeeld qua veiligheid, stabiliteit en uiterlijk.

Dat veranderde met de invoering van de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht). Deze wet bundelde de bouwvergunning met andere toestemmingen, zoals milieu- en kapvergunningen, tot één overzichtelijke omgevingsvergunning.

Daarmee werd het aanvragen simpeler, maar ook breder: je moest voortaan rekening houden met veel meer aspecten, zoals de omgeving en milieuregels.

Van bouwvergunning naar omgevingsvergunning: dit is er veranderd

De invoering van de omgevingsvergunning bracht grote veranderingen met zich mee. Dit zijn de belangrijkste verschillen met de oude bouwvergunning:

• Meer dan alleen bouwen
  Voorheen ging de bouwvergunning puur over bouwtechniek. Nu beoordeelt de gemeente ook of je plan past binnen de omgeving, het bestemmingsplan en milieuregels.
• Eén aanvraag voor alles
  In plaats van meerdere losse vergunningen, zoals voor bouwen én kappen, regel je het nu allemaal in één keer. Dat scheelt tijd en papierwerk.
• Meer vergunningsvrij mogelijk
  Kleine bouwwerken, zoals dakkapellen en uitbouwen binnen de regels, kun je nu vaak zonder vergunning uitvoeren. Dat maakt bouwen eenvoudiger.

Wat betekenen deze regels voor jouw bouwplannen?

Ook al bestaat de term bouwvergunning niet meer, de regels zijn nog altijd streng. Gemeenten toetsen je plannen aan het Bouwbesluit en het bestemmingsplan. Een foutje of onvolledige aanvraag kan vertraging opleveren – of zelfs een afwijzing.

Daarom is het belangrijk om vooraf duidelijkheid te hebben. Zo voorkom je gedoe tijdens of na je verbouwing.

Twijfel je of jouw project vergunningsplichtig is? Neem contact op – we helpen je snel, zonder poespas.

Omgevingsvergunning nodig? Dit zijn de voorwaarden in 2025

Niet elk bouwplan vereist een vergunning. Of je een omgevingsvergunning nodig hebt, hangt af van meerdere factoren:

• de omvang van je bouwproject
• de locatie van de woning of het pand
• de impact op de omgeving
• en of je iets verandert aan de functie of constructie

De gemeente beoordeelt of je plannen passen binnen het bestemmingsplan, voldoen aan het Bouwbesluit en geen overlast veroorzaken. Daarom is het slim om dit vooraf goed uit te zoeken.

Twijfel je? Wij kijken graag met je mee.

In deze situaties heb je altijd een omgevingsvergunning nodig

Je bent vergunningsplichtig als je plannen hebt die invloed hebben op de omgeving of op de constructie van een gebouw. Je hebt dan een omgevingsvergunning nodig, bijvoorbeeld in de volgende gevallen:

• Je bouwt een volledig nieuw gebouw
• Zoals een woning, bedrijfspand, garage of schuur.
• Je maakt een aanbouw of opbouw
• Bijvoorbeeld een uitbouw aan de achterzijde of een extra verdieping.
• Je plaatst een dakkapel aan de voorzijde
• Of een extra grote dakkapel aan de achterzijde.
• Je verandert een monument of beschermd pand
• Denk aan een nieuwe gevel, kozijnen of aanbouw.
• Je wijzigt de functie van een ruimte
• Zoals een schuur ombouwen tot woonruimte of kantoor.
• Je voert een constructieve aanpassing uit
• Bijvoorbeeld het verwijderen van een draagmuur of het plaatsen van een stalen ligger.

Let op: dit zijn slechts voorbeelden. De exacte regels verschillen per gemeente.

Voorbeelden van vergunningsvrij bouwen in de praktijk

In sommige gevallen mag je zonder omgevingsvergunning bouwen. Zolang je binnen de landelijke regels blijft, is er geen toestemming van de gemeente nodig. Voorbeelden hiervan zijn:

• Een dakkapel aan de achterzijde van je woning
  Mits deze onder de daknok blijft en voldoet aan de maximale breedte en hoogte.
• Een kleine uitbouw aan de achterzijde
  Zolang deze niet hoger is dan 4 meter en niet dieper dan de toegestane grens.
• Een losstaande schuur, berging of overkapping
  Alleen als het bouwwerk in de achtertuin staat en binnen het vergunningsvrije oppervlak blijft.
• Interne verbouwingen zonder constructieve aanpassingen
  Zoals een nieuwe keuken of het verplaatsen van niet-dragende muren.

Twijfel je? Doe de vergunningscheck via het Omgevingsloket of neem contact op voor gratis advies.

Twijfel je? Gebruik deze checklist voor omgevingsvergunningen

Beantwoord de onderstaande vragen om snel in te schatten of je een omgevingsvergunning nodig hebt:

• Wil je een constructieve aanpassing doen aan je woning, zoals het verwijderen van een draagmuur?
• Bevindt je woning zich in een beschermd stads- of dorpsgezicht?
• Wil je een uitbouw, dakkapel of bijgebouw plaatsen?
• Verandert de functie van een ruimte, bijvoorbeeld van garage naar woonruimte?
• Wil je iets wijzigen aan een monumentaal pand?

Zeker weten? Doe de vergunningscheck via het Omgevingsloket of vraag gratis advies bij ons aan.

Zo vraag je een omgevingsvergunning aan – stap voor stap

.Een omgevingsvergunning aanvragen doe je digitaal via het Omgevingsloket. Volg deze stappen voor een soepele aanvraag:

1. Check of je een vergunning nodig hebt
   Gebruik de vergunningscheck op het Omgevingsloket en weet direct waar je aan toe bent.
2. Laat bouwtekeningen maken
   De gemeente wil duidelijke plattegronden, gevelaanzichten en constructietekeningen zien.
3. Dien je aanvraag in via het Omgevingsloket
   Voeg alle documenten toe en beschrijf je plannen volledig.
4. Wacht op goedkeuring
   De standaard beslistermijn is 8 weken. Bij complexe projecten kan dit langer zijn.

Tip: Zorg dat je aanvraag compleet is. Ontbrekende stukken zorgen voor vertraging of afwijzing.

Hulp nodig bij de aanvraag of het tekenwerk? Neem contact met ons op – wij regelen het voor je.

Zonder omgevingsvergunning bouwen? Dit zijn de risico’s

Bouwen zonder de juiste omgevingsvergunning kan grote gevolgen hebben. Gemeenten controleren streng en treden handhavend op als er iets mis is. Je loopt onder andere risico op:

• Een bouwstop
  De gemeente kan je dwingen om de werkzaamheden direct stil te leggen.
• Boetes en dwangsommen
  Je betaalt een geldbedrag totdat je de situatie herstelt of alsnog een vergunning aanvraagt.
• Verplichte sloop
  In sommige gevallen moet je het bouwwerk helemaal verwijderen als het niet voldoet aan de regels.
• Problemen bij verkoop van je woning
  Een illegaal bouwwerk kan een negatieve invloed hebben op de taxatie, hypotheek of overdracht.

Voorkom gedoe. Controleer vooraf of je een vergunning nodig hebt – of neem contact op voor persoonlijk advies.

Snel en zonder gedoe je omgevingsvergunning regelen

Een omgevingsvergunning is meestal verplicht bij grotere bouw- of verbouwplannen. Sinds 2010 vervangt deze vergunning de oude bouwvergunning én andere toestemmingen. Of je zo’n vergunning nodig hebt, hangt af van je plannen en de regels van jouw gemeente.

Wil je snel en zonder gedoe aan de slag? Zorg dan dat je:

• Eerst controleert of je een vergunning nodig hebt
• Goede bouwtekeningen laat maken
• Een complete aanvraag indient bij de gemeente

Wij helpen je bij elke stap – van tekeningen tot de aanvraag zelf.

Wil je weten of je een vergunning nodig hebt of direct hulp bij de aanvraag? Neem contact op – wij regelen het voor je.

Veelgestelde vragen (FAQ)